:: సూక్తిముక్తావళి ::

1. శ్లో. ఋణం యాచ్నా చ వృద్ధత్వం, జార చోర దరిద్రతా,

         రోగశ్చ భుక్తశేషశ్చా, ప్యష్టకష్టా: ప్రకీర్తితా: ( పంచతంత్రం )

భావము: ఋణములలో మునిగియుండుట, యాచన, ముసలితనము, వ్యభిచారము, దొంగతనము, దారిద్ర్యము, రోగము, ఎంగిలితిని బ్రతుకుట – యీ ఎనిమిదిన్నీ అష్టకష్టములుగా చెపుతారు. (వీటికంటే మానవుని నీచపరచేవి లేవని తాత్పర్యము.)

పద్యము:

భారవి ( భర భర భర లగ – 13 )

    అప్పులలో సదా మున్గి చరించుటన్, యాచనసల్పు తత్త్వమున్,

    ముప్పునొసంగు చోరత్వ చరిత్రమున్, పోడిమికాని జ్యానియున్,

    రొప్పునొనర్చు జారత్వము, లేమిడిన్, రోగము, భుక్తశేషమున్,

    చెప్పుదు రష్టకష్టమ్ములుగా బుధుల్ క్షేమము యోగమెంచుచున్.  

2. శ్లో. దాతృత్వం ప్రియవక్తృత్వం, ధీరత్వ ముచితజ్ఞతా,

        అభ్యాసేన న లభ్యంతే, చత్వార స్సహజా గుణా:. 

భావము: దానగుణము, మంచిమాటలాడు స్వభావము, ధీరత్వము, ఉచితానుచిత జ్ఞానము – ఈ నాలుగున్నూ పుట్టుకతో వచ్చేవే గాని నేర్చుకుంటే వచ్చేవి గావు.

పద్యము:

 కరిబృంహితము ( భన భన భన ర – 13 )

    దానమొసగెడి యాలుడి, క్రమము దప్పక హితము గోరుచున్

    జానుగ పలుకు తత్త్వము, ధృతిని సాగెడి వితపు నడ్తియున్,

    జ్ఞాన మలరగ నిచ్చలు పటిమ చాటెడు తెలివితేటలున్,  

    పూనును జనువు నుంచియు, కలుగ బోవవి కఱచ దల్చగన్.